"Z narkotykami można lepiej, łagodniej"

We wtorek w Warszawie odbędzie się międzynarodowa konferencja poświęcona polityce narkotykowej polskich władz. Podobne debaty wkrótce mają odbyć się w innych miastach Polski.

Konferencję zorganizowała "Krytyka Polityczna". Rozpocznie się ona o godzinie 13:30 w Collegium Civitas (Pałac Kultury i Nauki, pl. Defilad 1, XII piętro). Na debatę udało się zaprosić wielu ekspertów od polityki narkotykowej, zarówno lekarzy, jak i naukowców czy działaczy organizacji pozarządowych. Udział w konferencji potwierdzili między innymi Marek Balicki (lekarz psychiatra, były minister zdrowia), Javier Gonzales Skaric (światowej sławy specjalista od uzależnień z Boliwii) czy Anglik David Bewley-Taylor, znawca tematyki polityki narkotykowej.

Organizacja Narodów Zjednoczonych 10 marca ma wytyczyć nowy kierunek dla globalnych działań w kwestii narkotykowej. Karolina Walęcik z "Krytyki Politycznej" wyjaśnia, że organizatorzy konferencji chcieli przy okazji Zgromadzenia Ogólnego ONZ naświetlić Polakom temat polityki narkotykowej.

- W ostatniej dekadzie spożycie narkotyków wzrosło, zyski handlarzy jeszcze bardziej, a z drugiej strony represje i kryminalizacja narkomanów zepchnęły wielu ludzi na społeczny margines. Istnieje dziś szansa na zmianę tej sytuacji dzięki poparciu Unii Europejskiej i Kanady dla polityki "redukcji szkód", która przynosi dużo lepsze efekty - opowiada Walęcik. - W Polsce wciąż jednak myślimy starymi kategoriami: państwo ściga uzależnionych, a dostęp do najnowocześniejszych terapii (z użyciem substancji zastępczych, jak np. metadon) jest bardzo ograniczony - dodaje organizatorka konferencji.

Walęcik podkreśla, że wtorkowa konferencja jest pierwszym krokiem środowiska "KP" na drodze odkrywania nieco łagodniejszej polityki narkotykowej. Pod koniec tygodnia w księgarniach ma się pojawić książka "Polityka Narkotykowa. Przewodnik".

- Publikujemy tę książkę z nadzieją, że także w naszym kraju uda się zmienić sposób myślenia o tym zjawisku - i że Polska wesprze pozostałe kraje UE na forum międzynarodowym w walce o lepszą politykę - tłumaczy działaczka "KP".

Program konferencji:


Sesja I, 13.30 - 15.30: Globalna wojna z narkobiznesem - szczytne cele czy polityczny interes?

Dla gospodarek wielu państw tzw. Południa (dawniej zwanego Trzecim Światem) produkcja i handel środkami odurzającymi stanowią jedno z głównych źródeł dochodu. Plantacje koki w Kolumbii czy opium w Afganistanie utrzymują przy życiu tysiące drobnych rolników, a narkotykowym baronom przynoszą krociowe zyski. Narkotyki tworzą zaplecze finansowe prawicowych szwadronów śmierci w Ameryce Łacińskiej, przez długie lata zapewniały ogromne dochody afgańskim Talibom, a sprzedawane na ulicach miast bogatej Północy - sprzyjają degeneracji, przestępczości i rosnącemu wykluczeniu społecznemu. Zbrojne akcje policyjno-wojskowe, interwencje zbrojne, wspieranie lokalnych (często niedemokratycznych) rządów w walce z narkobiznesem jawią się często jako jedyne rozwiązanie. Czy za szlachetną retoryką nie stoją jednak wymierne, polityczne interesy najzamożniejszych państw? Czy taka polityka siły sprzyja rozwojowi krajów zacofanych, czy raczej wpędza najbiedniejszych mieszkańców w objęcia fundamentalistów i jeszcze większą nędzę? Jak pomóc rozwiązać społeczne problemy krajów Północy nie rujnując przy okazji Południa, i tak spychanego wciąż w otchłań biedy i przemocy?

Polityka międzynarodowa wobec krajów producenckich
Javier Gonzales Skaric (Boliwia), Centro de Estudios Rurales y de Agricultura International, z wykształcenia antropolog, członek sekretariatu I Globalnego Forum Producentów Substancji Uznanych za Nielegalne, autor pracy poświęconej sytuacji ubogich plantatorów w Boliwii (Notas sobre el Estilo Mojocoya de El Tambo).

Prawo międzynarodowe - postulaty zmian
Mateusz Klinowski, doktor prawa, adiunkt w Katedrze Teorii Prawa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się filozofią prawa, filozofią nauki i bioetyką.

Konserwatyści i postępowcy - dwie wizje polityki narkotykowej
Kasia Malinowska-Sempruch, dyrektorka Global Drug Policy Program w Open Society Institute, b. szefowa Międzynarodowego Programu Redukcji Szkód, współautorka pierwszego Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV, członkini rady programowej programu HIV/AIDS w Światowej Organizacji Zdrowia, autorka książki War on Drugs, HIV/AIDS and Human Rights (2004).

Ameryka Południowa - codzienność wojny z narkotykami
Maciej Wiśniewski, politolog, pracownik organizacji pozarządowych w stanie Chiapas w Meksyku, korespondent polskiej edycji „Le Monde Diplomatique".

Sesja II, 16.00 - 19.00: Społeczne i polityczne reakcje na problem narkomanii

W polskiej debacie publicznej dominuje pogląd, iż karanie za posiadanie narkotyków to najlepsza droga redukcji problemu uzależnień - podobne myślenie zdeterminowało kształt polskiego ustawodawstwa, niezwykle restrykcyjnego na tle innych krajów Unii Europejskiej. Doświadczenia wielu państw wskazują jednak, że nieporównywalnie większą skuteczność przynosi udostępnienie szerokiego wachlarza technik terapeutycznych połączonych z instrumentami „redukcji szkód", które pozwalają zatrzymać proces społecznego wykluczenia i degeneracji osób uzależnionych. Jedna ze skuteczniejszych metod (tzw. „leczenie substytucyjne") ma wciąż wielu przeciwników i budzi kontrowersje - choć w krajach zachodnich należy właściwie do kanonu powszechnie stosowanych środków terapii.

Czy szeroki dostęp do Metadonu powinien stanowić podstawę polityki zwalczania skutków narkomanii? Czy faktycznie jest konieczne, aby praktyki pomocy łączyć z procesem tzw. resocjalizacji, a de facto - izolacji i pogłębiania degeneracji osób uzależnionych w więzieniach? I wreszcie - czy penalizacja posiadania i zażywania narkotyków w ogóle redukuje skalę problemu narkomanii, czy tylko zwiększa zakres związanych z nim społecznych szkód?

Podstawowe założenia podejścia redukcji szkód
Damon Barrett (Wlk. Brytania), od 2007 analityk ds. Praw Człowieka w londyńskim biurze Międzynarodowego Stowarzyszenia Redukcji Szkód, z wykształcenia prawnik, wcześniej zajmował się kwestiami praw dziecka w kontekście prawa międzynarodowego.

ONZ i polityka narkotykowa - co wydarzy się w Wiedniu?
David Bewley-Taylor (Wielka Brytania), amerykanista, pracownik naukowy Uniwersytetu w Swansea, redaktor „International Journal of Drug Policy", jest autorem pracy doktorskiej poświęconej amerykańskiej polityce narkotykowej w XX wieku; aktualnie przygotowuje wielką monografię poświęconą światowej polityce narkotykowej u początków naszego stulecia.

Narkomania jako konstrukt społeczny: wczoraj i dziś
Kazimierz W. Frieske, profesor Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, kierownik Zakładu Problemów Społecznych i Planowania Społecznego Instytutu Socjologii UW, autor m. in. książek: Pijaństwo. Interpretacje problemu społecznego (1984) , Narkomania. Interpretacje problemu społecznego (wraz z Robertem Sobiechem, 1987), Socjologia w działaniu. Nadzieje i rozczarowania (1990), Opieka i kontrola. Instytucje wobec problemów społecznych (wraz z Pawłem Poławskim, 1996), Utopie inkluzji. Sukcesy i porażki programów reintegracji społecznej (red., 2004),  Socjologia prawa (2001).

Medykalizacja narkomanii i jej konsekwencje
Paweł Poławski, doktor socjologii, pracownik Zakładu Problemów Społecznych i Planowania Społecznego Instytutu Socjologii UW, współautor m. in. książki Opieka i kontrola. Instytucje wobec problemów społecznych oraz pracy doktorskiej nt. problemu ubóstwa jako konstruktu społecznego.

Polska polityka narkotykowa - co należy zmienić
Marek Balicki, lekarz psychiatra, poseł na Sejm, minister zdrowia w latach 2003 oraz 2004-05 w rządach Leszka Millera oraz Marka Belki, b. doradca prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, dyrektor Szpitala Wolskiego w Warszawie.