Śladami T-Shirta

W 1999 roku autorka obserwowała demonstrację studentów-antyglobalistów w uniwersyteckim kampusie. Podczas rozmowy z demonstrantami padło pytanie, czy wie skąd pochodzi T-shirt, jaki na sobie nosi? Być może powstał gdzieś w sweatshopie na skutek niewolniczej pracy? Czy nie jest owocem nieludzkiego wyzysku, będącego skutkiem globalizacji i niskich standardów moralnych wielkich korporacji?

Autorka ruszyła więc tropem swojej bawełnianej koszulki za 6$. Wczytując się w metkę dotarła do amerykańskiego producenta, a dokładniej szefa firmy robiącej barwne nadruki na białych koszulkach sprowadzanych z Chin. Od niego dostała kontakt do chińskiego partnera, z którym spotkała się podczas jego wizyty w USA. Dowiedziała się wówczas ze zdumieniem, że bawełna z której powstał T-shirt pochodzi... z USA.

Wędrując na pola bawełny w zachodnim Teksasie i do fabryki odzieżowej w Chinach, na negocjacje handlowe w Waszyngtonie i na targ z używaną odzieżą w Afryce, bada funkcjonowanie handlu międzynarodowego na przykładzie tego prostego produktu. Łącząc frapującą opowieść z dobrą podbudową naukową, pokazuje, że zarówno krytycy globalizacji, jak i jej orędownicy, upraszczają świat międzynarodowej wymiany handlowej.

W toku rozmów z biznesmenami z różnych stron świata autorka była zmuszona skonfrontować własne wyobrażenia o politycznych, gospodarczych i etycznych skutkach globalizacji z rzeczywistością. Jako tradycyjnie wykształcona ekonomistka spodziewała się, że historia koszulki ukaże niepodważalne korzyści z wolnego handlu w skali światowej i błędność idei ruchu antyglobalizacyjnego. Tymczasem odkryła, że "wolny rynek" zazwyczaj wcale nie jest wolny, że nawet najbardziej zagorzali sprzymierzeńcy wolnego handlu regularnie odnoszą korzyści z jego ograniczania i że domniemane "ofiary" globalizacji są często jej największymi beneficjentami. Chociaż dyskusja na temat globalizacji nadal koncentruje się wokół zagrożeń i nadziei, jakie niesie z sobą konkurencja na rynku, to autorka dochodzi do wniosku, że na losy jej T-shirta w równym stopniu co rynek wpływa również polityka.

Książka nominowana do prestiżowej nagrody Financial Times and Goldman Sachs Business Book of the Year 2005 Award.

Opinia o książce:
Książkę Rivoli czyta się doskonale, jak dobrą literaturę faktu. Wolna jest od ekonomizmów, choć pozwala doskonale zrozumieć mechanizmy działania ekonomii i globalnego rynku. Napisana jest z dobrą dziennikarską werwą i widać, że za każdą linijką tekstu kryje się olbrzymia wiedza. Książkę śmiało można polecić każdemu inteligentnemu i ciekawemu świata czytelnikowi. Zwolennicy i krytycy globalizacji znajdą w niej wiele agrumentów i faktów, które pomogą w doprecyzowaniu własnych poglądów.
(Edwin Bendyk, dziennikarz tygodnika Polityka)

Pietra Rivoli, "Śladami T-Shirta. O tym, jak pewna ekonomistka badała rolę rynku, władzy i polityki w handlu światowym", wydawnictwo PWN, Warszawa 2007.

Tłumaczenie: Hanna Simbierowicz
Wydawnictwo Naukowe PWN
Warszawa, 2007 r.
ISBN: 978-83-01-15137-9
Wydanie: pierwsze
Objętość: s. 244
Format: 16,5x24 cm
Oprawa: twarda