Studenci podczas stanu wojennego

Oficjalny powód jego wprowadzenia? Pogarszająca się sytuacja gospodarcza w kraju, a wraz z nią brak zaopatrzenia w sklepach, zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego oraz groźba interwencji zbrojnej przez pozostałe państwa Układu Warszawskiego. To właśnie dziś mija 30. rocznica od wprowadzenia stanu wojennego.

Zobacz galerię zdjęć z jednej z manifestacji studenckich

13 grudnia 1981 roku Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego wraz z gen. Wojciechem Jaruzelskim wprowadziła w Polsce stan wojenny, który przyniósł tysiącom osób i ich rodzinom wielkie cierpienie. Izolacja w obozach internowania, uwięzenie, a także i pozbawienie pracy, aż w końcu śmierć wielu niewinnych ludzi - tak w skrócie w skutkach można przedstawić ten dramatyczny dla dziejów Polski okres. Jak stan wojenny wpłynął na ówczesnych studentów? Jak z nim walczyli młodzi ludzie oraz - co najważniejsze - z jakim skutkiem?

O stanie wojennym studenci dowiedzieli się od prymasa Józefa Glempa. Akurat tego dnia, 13 grudnia 1981 roku, miał on z młodymi ludźmi spotkanie na Jasnej Górze. Słowa, z jakimi zwrócił się do zebranej młodzieży brzmiały: "Dzieci boże, jesteśmy w stanie wojny". Choć studenci początkowo nie zrozumieli znaczenia słów, szybko o nastałej sytuacji się przekonali.

Studenci bardzo chętnie angażowali się w różnego typu akcje świadczące o ich negatywnym nastawieniu do stanu wojennego. Dla przykładu: ci z Torunia drukowali ulotki, pisali artykuły, a nawet i wykonywali odręcznie plakaty. Szczególnie aktywne działania podjęło pięciu studentów matematyki, którzy stworzone materiały wrzucali do skrzynek pocztowych i rozrzucali z dachów kamienic toruńskiej starówki. Oprócz tego redagowali oni "Serwis Informacyjny" oraz "Biuletyn informacyjny", tworzyli druki ulotne z tekstami tzw. poezji stanu wojennego, a także zajmowali się sprowadzaniem i udostępnianiem podziemnych wydawnictw książkowych. Co ciekawe, w gronie twórców niezależnych druków znaleźli się także i uczniowie liceów.

W okresie stanu wojennego, choć od niedawna, istniało Niezależne Zrzeszenie Studentów. Rejestracja organizacji nastąpiła 17 lutego 1981 roku, a już 5 stycznia 1982 decyzją Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego NZS został rozwiązany. Powodem podjęcia takiej decyzji było łamanie konstytucji PRL, tworzenie wydawnictw antypaństwowych i obrażanie socjalistycznego państwa. Wielu działaczy NZS-u zostało aresztowanych. Studenci długo się nie zastanawiali i od lutego tego samego roku w kilku ośrodkach akademickich swoją działalność rozpoczęło podziemne Niezależne Zrzeszenie Studentów, w ramach którego odbywała się publikacja i kolportaż wydawnictw nielegalnych, a także organizacja akcji protestacyjnych.

Członkowie NZS uczestniczyli nie tylko w różnego rodzaju manifestacjach i niezależnych pochodach, ale także i w akcjach malowania antykomunistycznych napisów na murach. Dodatkowo nadawali oni audycje podziemnego radia oraz organizowali pomoc dla osób represjonowanych.

Adrianna Pałka
(adrianna.palka@dlastudenta.pl)

Fot. www.13grudnia81.pl