My, społeczeństwo - Naszym zdaniem

Reklamowy potwór z Loch Ness

2007-06-14 12:48:11

 Fascynuje i przeraża od ponad 50 lat. Bywa określana jako narzędzie manipulacji doskonałej, ale również jako mocno przereklamowana ciekawostka. Czy słyszałeś o reklamie podprogowej? O przekazach docierających do mózgu poza świadomością? A może myślisz, że reklama podprogowa funkcjonuje i ma wpływ na Twoje zachowanie? Nie ma naukowych dowodów na to, że reklama podprogowa jest efektywna, za to na pewno jest efektowna. Czym jest więc reklama podprogowa?

Podprogowe oszustwo

Lęk przed manipulowaniem naszym umysłem z pominięciem świadomości trwa ponad pięćdziesiąt lat. Potęgowany jest przez dziennikarzy, straszących czytelników perspektywą wykorzystania ich biednej nieświadomości przez żądne zysków potężne firmy. Atmosferę nieufności podsycają sporadyczne wydarzenia, takie jak chociażby oskarżenie w latach siedemdziesiątych muzyków grupy Pink Floyd, że na swoich płytach umieszczali sugestie podprogowe. W 1990 roku brytyjskiej grupie rockowej zarzucono kodowane na płycie podprogowych oddziaływań na świadomość, które miały doprowadzić do samobójczej śmierci ich dwóch fanów. W 1996 roku, w Polsce pewien poseł w liście do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji twierdził że, "w jednej z reklam kosmetyków emitowanej przez Telewizję Polską pojawia się na poziomie podprogowym logo konkurencyjnej telewizji komercyjnej". Zarzuty się nie potwierdziły, a cała "afera" skończyła się na oficjalnych przeprosinach ze strony posła. Innym razem próbowano doszukać się ukrytej reklamy podprogowej w reklamówce polskiego operatora telefonii komórkowej. Tło akustyczne reklamówki puszczone w zwolnionym tempie miało okazać się rzekomo zachętą do... kupowania karmy dla kotów.

Nowator autoreklamy

Wszystko zaczęło się od niejakiego Jamesa Vicarego, amerykańskiego psychologa, który w 1957 roku ogłosił światu, że znalazł rewolucyjny sposób dotarcia do umysłów konsumentów. Twierdził, że w eksperymencie posłużył się reklamami coca-coli i popcornu, pojawiającymi się na kinowym ekranie zaledwie przez 0,00033 sekundy. Ogłosił, iż potrafi skutecznie zwiększyć sprzedaż prażonej kukurydzy i coca-coli, wysyłając w trakcie emisji kinowego filmu milisekundowe  komunikaty: "eat popcorn" oraz "drink coke". Po tak spreparowanym seansie widzowie mieliby kupować o 18 % więcej coli i 58 % więcej popcornu!

Agencje reklamowe uznały, że trafiły na prawdziwą żyłę złota. Prawda jest taka, że ów słynny eksperyment nigdy nie miał miejsca. W rzeczywistości było to zwykłe oszustwo. Działania Vicary`ego rozreklamowały jego nazwisko na całym świecie i pomogły mu zdobyć  pokaźną sumy pieniędzy.  Była to prawdziwie "rewolucyjna reklama" , tyle że nie popcornu i coli. James Vicary był nowatorem reklamy, ale nie podprogowej, tyko autoreklamy.

Podprogowo czyli przypadkowo

Czarna legenda przekazu podprogowego to jedno z największych nieporozumień w świecie reklamy. W świetle badań psychologów wiemy już, że przekaz poniżej progu świadomości istnieje, ale jego oddziaływanie jest zbyt słabe, aby skłonić nas do zakupu produktu.

Reklama podprogowa po prostu nie działa. Specjaliści od reklamy znają skuteczniejsze sposoby wpływania na konsumenta. Specjaliści od reklam prześcigają się w pomysłach, żeby dotrzeć do nas ze swoim przekazem. Trzeba odróżnić perswazję podprogową od sztuczek wykorzystujących ociężałość i bezrefleksyjność umysłową odbiorców. Jeżeli aktor grający lekarza w popularnym serialu zachwala rewelacyjną maść na bóle stawów, to wystarczy chwila zastanowienia, by zdać sobie sprawę, że mamy do czynienia z absurdalnym odwołaniem się do autorytetu "lekarza". Większość telewidzów nie ma jednak czasu na tę "chwilę" refleksji  i przechodzi nad taką niedorzecznością do porządku dziennego. Wykorzystanie bezmyślności widza to nie to samo, co zastosowanie bodźców podprogowych. W końcu oglądający wie, co widzi. Podprogowość istnieje, ale tylko w laboratorium.


Mit reklamy podprogowej

W wielu krajach, w tym w Polsce, reklama oddziałująca w sposób ukryty na podświadomość jest zakazana. Tu można zadać sobie pytanie: skoro naukowcy twierdzą, że ekspozycje podprogowe w reklamie są nieskuteczne, to dlaczego są zabronione?

Odpowiedź jest prosta. Uczyniono tak dla wyciszenia niepokojów i lęków społeczeństwa. Zarówno w Polsce, jak i na całym świecie, nie ma przykładów potwierdzonego przypadku podprogowej reklamy. Jeszcze jeden uspokajający argument: marketingowcy i psychologowie twierdzą, że jeżeli komuś udałoby się udowodnić wpływ podprogowych ekspozycji na zachowania konsumentów, z pewnością nie byłby on w stanie powstrzymać swojej radości i podzieliłby się informacją o swoim osiągnięciu ze wszystkimi.

Twórcy reklam wypracowali wiele technik wzbudzających u klientów pożądanie prowadzące do zakupu rzeczy niepotrzebnych. Na szczęście dla nas, reklama podprogowa jest bardziej mitem niż realnym oddziaływaniem na naszą psychikę.

Katarzyna Witak
(katarzyna.witak@dlastudenta.pl)

Fot.: Internet



Słowa kluczowe: reklama podprogowa manipulacja
Komentarze
Redakcja dlaStudenta.pl nie ponosi odpowiedzialności za wypowiedzi Internautów opublikowane na stronach serwisu oraz zastrzega sobie prawo do redagowania, skracania bądź usuwania komentarzy zawierających treści zabronione przez prawo, uznawane za obraźliwie lub naruszające zasady współżycia społecznego.
  • Re: Sprawdzić, zanim się napisze. [0]
    Odpowiedź na: Sprawdzić, zanim się napisze.
    Kasia Witak
    2009-01-05 21:31:24
    Dziękuję za propozycję- skorzystam, jednakże mam swoją wiedzę, swoje teorie i dowody ta Ten temat. Ja proponuję Panu zapoznanie się z perspektywą 'opozycji'. Oczywiście mogę polecić i dostarczyć dowodów na temat koncepcji prezentowanej przeze mnie. Pozdrawiam Kasia Witak
  • Sprawdzić, zanim się napisze. [1]
    Olaf Sawajner
    2009-01-02 18:15:51
    Pani Katarzyna Witak wykazała się brakiem znajomości tematu. Proponuję poszerzyć swoją wiedzę przed obroną pracy magisterskiej z psychologii. Opisywany eksperyment rzeczywiście był "ściemą", ale były jego replikacje, które dowiodły słuszności stawianej teorii. Bodziec musi być poniżej progu zauważanego przez ludzkie oko czyli jeżeli ludzkie oko widzi płynny obraz gdy jest 25 klatek na sekundę musimy mu wmontować dany obraz poniżej tego progu. Jest zakaz wykonywania takich zabiegów (filmy, reklamy itp.) jednak gdy poczytacie znajdziecie miejsca, w których można wywołać identyczny efekt zgodnie z prawem. www.nafnaf.pl
  • Dowód na reklamę podprogową [0]
    Monika
    2008-11-21 20:13:32
    proszę, uzupełnienie do poniższej wypowiedzi http://wanted.eu.org/pl/media/reklama/reklama_podprogrowa_2
  • Reklama podprogowa to nie mit [0]
    Monika
    2008-11-21 20:08:05
    Witam, Jestem pod wrażeniem małej wiedzy autora piszącego ten artykuł. Reklama podprogowa istnieje, nie dotyczy ona tylko i wyłącznie filmu ale obrazu i dźwięku. Działa na naszą nieświadomość i jest stosowana już wszędzie. Reklama podprogowa ma na celu pobudzić nasze bodźce i odwołuje się do skrywanych leków i uczuć, seksu, strachu etc. Tylko w ten sposób jest w stanie "wbić" się w naszą nieświadomość i tam zostać przetworzona. Przetworzony obraz nie dociera do naszej świadomości, powoduje reakcje nieświadome, jak niekontrolowany zakup, ale i uzewnętrznia się w naszych snach. Tak jest z reklamami w czasopismach, np. przy reklamie sosów można zobaczyć schowany uśmiech, zrobiony z wylanego sosu na kanapce. Sygnał ten nie jest widoczny normalnie, ktoś musi nam zwrócić na to uwagę, by można było ją dojrzeć. Dzięki temu uśmiechowi reklama wydaje nam się przyjemniejsza, a dzięki temu produkt warty większej uwagi. Polecam książkę Bullok 'Reklama podprogowa', chodź nie każdy przykład jest dobry w tej książce, otwiera ona oczy na ten temat, i pozwala dojrzeć sygnały podprogowe w innych reklamach kt nas otaczają. Czytając informacje o reklamie podprogowej na Federacji Konsumentów http://www.federacja-konsumentow.org.pl/story.php?story=389 mam wrażenie, że artykuł jest genialnym PR uspokajającym, nie prawdą.
  • Ufff [0]
    Krystian
    2007-06-16 22:50:55
    A już myślałem, że jestem totalnie bezbronny:)
Zobacz także
Zanieczyszczone powietrze nie mniej groźne niż papierosy[WIDEO]
Zanieczyszczone powietrze nie mniej groźne niż papierosy[WIDEO]

Pyły obecne w powietrzu są drugim po paleniu tytoniu czynnikiem, który powoduje występowanie chorób układu oddechowego.

Kontrowersyjny film straszy Hitlerem [WIDEO]
Kontrowersyjny film straszy Hitlerem [WIDEO]

Kontrowersyjny film sprawił, że temat nienawiści został w końcu nagłośniony.

Prasa o zdrowiu, kuchni i histori podbija polski rynek![WIDEO]
Prasa o zdrowiu, kuchni i histori podbija polski rynek![WIDEO]

Dużym zainteresowaniem czytelników cieszą się gazety o kuchni i gotowaniu.

Ostatnio dodane
Zanieczyszczone powietrze nie mniej groźne niż papierosy[WIDEO]
Zanieczyszczone powietrze nie mniej groźne niż papierosy[WIDEO]

Pyły obecne w powietrzu są drugim po paleniu tytoniu czynnikiem, który powoduje występowanie chorób układu oddechowego.

Kontrowersyjny film straszy Hitlerem [WIDEO]
Kontrowersyjny film straszy Hitlerem [WIDEO]

Kontrowersyjny film sprawił, że temat nienawiści został w końcu nagłośniony.