Nie ufaj nikomu

Czy możemy ufać wybranym przez nas władzom, czy też życie publiczne jest już tak skorumpowane, że nie możemy dłużej polegać na rządzie i liczyć, że będzie chronił nasze interesy i nasze wolności obywatelskie? Czy obecny nastrój publicznego braku zaufania jest uzasadniony, czy też powinniśmy - w epoce globalizmu - ponownie przyjrzeć się pojęciu zaufania i zrewidować nasze przekonania?

Russell Hardin w swej szeroko zakrojonej książce stara się podważyć mity narosłe wokół koncepcji zaufania we współczesnym społeczeństwie i polityce. Wykorzystując obszerną literaturę na temat zaufania, analizuje powszechne obawy w związku ze spadającym poziomem zaufania, zarówno wobec współobywateli, jak i wobec rządu. Bada różnorodne przejawy zaufania i braku zaufania w życiu publicznym - od terroryzmu do internetu, od społecznego kapitału do demokracji przedstawicielskiej.

Pokazuje przy tym, że spadek zaufania, jakiego doświadczają współcześni politycy, nie jest bynajmniej zjawiskiem nowym - o braku zaufania do polityków pisali już w swoich pracach wiodący myśliciele liberalni, tacy jak David Hume i James Madison. Ich poglądy - zdaniem Hardina - nie straciły nic na aktualności i są dzisiaj tak samo trafne, jak były w XVIII i XIX wieku. Dlatego, zdaniem autora, nie powinniśmy przywiązywać zbyt dużej wagi do widocznego braku zaufania do polityków w bieżącym stuleciu.

Hardin zauważa nie bez racji, iż świat, w którym żyjemy, jest o wiele bardziej różnorodny i złożony niż ten, w którym żyli nasi przodkowie, co w logiczny sposób skutkuje zarówno większym zaufaniem, jak też brakiem zaufania między jednostkami.

Książka Hardina, niekwestionowanego autorytetu w badaniach nad zaufaniem, będzie wartościowym źródłem wiedzy oraz inspiracji dla studentów nauk politycznych, socjologii i filozofii.

Russel Hardin jest profesorem politologii na New York University (USA).

Russel Hardin, "Zaufanie", Wydawnictwo Sic!, seria Key Copncept, premiera 2009

MAS/ip